De 67-jarige Van D., die er onder meer van wordt verdacht dat hij zijn negen kinderen dertig jaar lang van hun vrijheid heeft beroofd, heeft in de zomer van 2016 een hersenbloeding gehad, waardoor hij deels verlamd is en niet meer kan praten. In het Pieter Baan Centrum wil het Openbaar Ministerie de man niet alleen laten observeren, maar hem ook door een neuroloog en neuropsycholoog laten onderzoeken.
Nog geen verhoor vader
Het OM wil weten of Van D. geestelijk in staat is om het strafproces te begrijpen, maar of er met hem te communiceren valt en op welke manier. Officier van justitie Diana Roggen vertelde dat de politie nog geen poging gedaan heeft gedaan om hem te verhoren. “Wel is er het noodzakelijke contact geweest met de politie. Ook ik heb hem gezien tijdens de huiszoeking in Ruinerwold en heb gemerkt dat interactie mogelijk was”, zei de officier.
Over de huidige toestand van Van D., die in het gevangenisziekenhuis in Scheveningen wordt vastgehouden, is nog niks bekend. Hij Openbaar Ministerie heeft medische gegevens opgevraagd, maar de vader van het boerderijgezin wil niet dat die worden verstrekt.
Rechters naar Van D.?
De voorzitter van de rechtbank benadrukte dat het heel belangrijk is dat Van D. zich kan verweren tegen de aanklachten van het OM. Advocaat Robert Snorn van de 67-jarge vader stelde de rechtbank samen op bezoek te gaan bij zijn cliënt, zodat de rechtbank zelf kan oordelen over zijn toestand. Daarover moet de rechtbank nog beslissen.
Omdat de wachttijd voor opname in het Pieter Baan Centrum in Utrecht zestien tot achttien weken is, vroeg Snorn om het neurologische onderzoek voor de rechtszaak al voor die tijd te doen. Zodat eerder duidelijk is of hij de strafzaak kan begrijpen. Als dat niet zo blijkt te zijn, zou het kunnen dat hij niet strafrechtelijk kan worden vervolgd.
‘Contact met buitenwereld onrein’
Tijdens de zitting is alleen verdachte Josef B. (58) de klusjesman van het gezin aanwezig. Officier van justitie Roggen vertelde uitgebreid over hoe vader Gerrit Jan van D. en Josef B., vanaf de geboorte van het oudste kind in 1989 de kinderen afzonderden van de buitenwereld. De jongste zes werden niet aangegeven bij de burgerlijke stand en de oudste drie, die wel naar school gingen, mochten niet praten over die zes.
Roggen benadrukte dat de kinderen lang niet altijd letterlijk opgesloten zaten in de boerderij in Ruinerwold en in Meppel, Hasselt, Staphorst en Zwartsluit, waar ze eerder woonden. Met zijn bizarre denkbeelden over het geloof, zorgde Van D er wel voor dat ze niet naar buiten wilden. “Contact met de buitenwereld was onrein.” Als kinderen dingen fout hadden gedaan in zijn ogen waren ze ‘onder’ en kregen ze straf. Roggen: “Vader zonderde ze dan af, ze moesten bidden, soms wekenlang en kregen soms geen eten. Je hoeft niet letterlijk opgesloten te worden om niet weg te gaan. Alles wat de kinderen kenden en hadden meegemaakt, fungeerde als een figuurlijk slot op de deur.”
Opgesloten in hondenhok
Zijn oudste zoon werd een keer een hele zomer opgesloten in een hondenhok toen hij 12 jaar oud was. De oudste dochter werd op haar 15e alleen in het huis in Hasselt achtergelaten, terwijl de rest van het gezin naar een andere plek ging. Ook mishandelde Van D. de kinderen volgens het OM onder meer door ze te slaan te schoppen en hun keel dicht te knijpen, soms tot ze bewusteloos waren. De oudste zoon en dochter werden ook seksueel misbruikt. Op dat moment zat de geest van hun overleden moeder in hen, vertelde Van D. dan.
Hij wordt gezien als hoofdverdachte en Josef B. als hulpje. Hij noemde zichzelf discipel, aanhanger van de ‘aartsvader’ Van D. Het OM wilde ook dat hij wordt onderzocht in het Pieter Baan Centrum. Dat verzoek heeft de rechter-commissaris afgewezen. Het OM is daartegen in hoger beroep gegaan. Dat loopt nog.
