OM: ‘Zaak tegen Ruinerwold-vader moet gestopt worden’

OM: ‘Zaak tegen Ruinerwold-vader moet gestopt worden’

Geschreven door | 2021-02-18T21:08:53+00:00 18 februari, 2021|Assen, Rechtbank|

De rechtszaak tegen Ruinerwold-vader Gerrit Jan van D. moet gestopt worden. Dat zei de officier van justitie vanochtend in de rechtbank in Assen. Volgens het Openbaar Ministerie heeft Van D. geen kans op een eerlijk proces, vanwege de zware hersenschade die hij heeft overgehouden aan een beroerte die hij ruim vier jaar geleden heeft gehad.

Volgens deskundigen die Van D. hebben onderzocht, is hij vanwege de gevolgen van een beroerte niet goed in staat de zaak te begrijpen en zich te verdedigen. Daardoor heeft hij volgens het OM geen kans op een eerlijk proces, zoals dat is vastgelegd in het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Het OM heeft de rechtbank gevraagd zich niet ontvankelijk te laten verklaren.

Vrijheidsberoving
De 68-jarige man wordt verdacht van jarenlange vrijheidsberoving van al zijn negen kinderen, van mishandeling en van seksueel misbruik van twee van de oudste kinderen. De laatste tien jaar, tot hun ontdekking in oktober 2019, woonde Van D. met de jongste zes kinderen in een afgelegen boerderij in Ruinerwold. Daarvoor in Meppel, Staphorst, Zwartsluis en Hasselt.

Uit een hersenscan en uitgebreid onderzoek door een psychiater, psychologen en een logopedist blijkt dat hij onder meer lijdt aan afasie, een spraak- en taalstoornis. Hij reageert door ‘ja’ te zeggen of nee te schudden, maar vaak op losse woorden. Hele zinnen begrijpen, is lastig voor hem en ook is niet duidelijk wat hij wel en niet begrijpt en of hij ook ‘ja’ bedoelt als hij ja zegt. Schijven en typen lukt ook niet goed, waardoor gebruiken maken van een spraakcomputer ook geen optie is.

Artikel 6 EVRM
Officier van justitie Diana Roggen vertelde in de rechtszaal dat artikel 6 van het EVRM onder meer inhoudt dat een verdachte aanwezig moet kunnen zijn bij zijn proces, het moet kunnen volgen en actief moet kunnen deelnemen, zoals vragen kunnen beantwoorden. “Ook moet hij in staat zijn om zijn lezing van de feiten aan zijn raadsman te kunnen geven en hem kunnen wijzen op zaken die van belang zijn voor de verdediging”, aldus Roggen.

“Het is uitgesloten dat hij het proces inhoudelijk zou kunnen volgen, maar het gaat veel verder dan dat. Het gaat erom dat hij moet kunnen reageren en moet kunnen deelnemen”, legde de officier uit. “Hij zal enkel in staat zijn te reageren op vragen van ons en van de rechters en niet om zelf dingen te zeggen die hij belangrijk vindt. Bovendien kan hij alleen reageren op eenvoudige gesloten vragen.”

Kortere baard
Als voorbeeld van hoe lastig communiceren gaat met de verdachte haalde de officier een voorbeeld aan van toen de logopedist een gesprekje met Van D. probeerde te voeren over zijn baard die opeens korter was. “Hij kon niet duidelijk maken waarom dat was. Hoe moet hij dan vragen over zijn complexe gedachtegang rondom zijn geloof uitleggen?” Volgens Roggen zit de man als het waren gevangen in zijn eigen brein.

Van D. zag zichzelf als aartsvader en zijn kinderen als aartskinderen, die uitverkoren waren. Vanuit zijn geloof gaf hij de jongste zes kinderen niet aan bij de burgerlijke stand en leefden ze afgezonderd van de buitenwereld. Hij was ervan overtuigd dat de wereld over vijftig a zestig jaar vergaat.

Wel strafbare feiten gepleegd
Dat het OM de strafzaak door de rechtbank wil laten stopzetten, betekent volgens Roggen niet dat hij geen strafbare feiten heeft gepleegd. “Hij heeft door gedrag de grenzen van het toelaatbare ver overschreden. Geen enkel gelooft rechtvaardigt het opsluiten, mishandelen en misbruiken van kinderen.”

Roggen zei ook dat het OM begrijpt dat het voor de oudste vier kinderen, de oudste zoon die in Ruinerwold woonde en uiteindelijk hulp heeft gezocht en twee oudere broers en een zus die eerder vluchtten, een hard gelag is als de zaak stop. “Zij hebben in al hun kwetsbaarheid verklaard over de vreselijk dingen die hen zijn overkomen en willen graag dat hun vader wordt vervolgd. Ze willen dat een rechter concludeert dat wat hun vader gedaan heeft niet normaal is. Tot die vaststelling gaat het nu niet komen.”

Niet voor niks geweest
Toch benadrukte ze dat geen strafvervolging niet betekent dat de zaak zinloos is geweest, omdat de jongste kinderen wel uit hun gevangenschap gehaald en geestelijke en lichamelijk verzorging hebben gehad.

De advocaten van Van D. vroegen de rechtbank hem vrij te laten. Hij zit inmiddels zestien maanden vast. De jongste vijf kinderen willen, als hun vader vrijkomt, weer bij hem gaan wonen. “Ze hebben nu zestien maanden kunnen proeven aan een ander leven. Dat ze hiervoor kiezen, is gewoon hun goed recht. Dat is hun keuze.”

Op 4 maart doet de rechtbank uitspraak. (ADP)

Over de auteur:

Annemiek Meijer werkt sinds 2006 als rechtbankverslaggever voor het ADP. Ze is freelance journalist/tekstschrijver en werkt ook voor onder meer RTV Drenthe, Dagblad van het Noorden, het Huus van de Taol (Zinnig en de B’ART) en Drenthe Magazine. Op Twitter heet ze @AnnemiekM