WESTERBORK (ANP) – “Ik was geschokt”, zegt de 80-jarige Marcus Degen uit Amstelveen over het bezoek dat hij kreeg van de auteurs van het boek ‘Kamp Westerbork gefilmd’. Gerard Rossing en Koert Broersma hebben het boek geschreven op basis van gerestaureerd filmmateriaal dat in 1944 in het toenmalige doorgangskamp werd gemaakt. Zij hadden de identiteit van Degen achterhaald, die als driejarige was gefilmd tijdens een deportatie naar Bergen-Belsen. Hij kreeg dinsdag het eerste exemplaar uitgereikt.
Het lukte de schrijvers om meer namen en geboortedata op koffers en tassen te lezen en personen te koppelen aan de namen op de transportlijsten. Op deze manier kwamen zij ook achter de gegevens van de familie Degen. “Ze stonden afgelopen oktober bij mij op de stoep. Ik wist van niets en was totaal overrompeld”, zei Marcus Degen dinsdag bij de presentatie van het boek.
Hij en zijn zus herkenden ook hun ouders op de gerestaureerde filmbeelden. Op de film kijkt Degen als jongetje vanachter het raam van een wagon recht in de camera. Hij werd op 19 mei 1944 met zijn zusje Stella (toen een jaar oud) en zijn ouders op transport gesteld. Marcus overleefde de oorlog, samen met zijn zus en moeder. Zijn vader overleefde niet.
De ‘Westerbork-film’ werd in het voorjaar van 1944 gemaakt door kampgevange Rudolf Breslauer. Hij deed dit in opdracht van kampcommandant Albert Gemmeker. Breslauer overleed later dat jaar in het vernietigingskamp Auschwitz.
Op zeven locaties in het kamp in Westerbork zijn de unieke filmbeelden gemaakt. Rossing en Broersma bestudeerden in de periode van 1994 tot 1997 deze beelden en ontdekten dat de opnamen van de vertrekkende transporttrein op 19 mei 1944 waren gemaakt. Aansluitend werd de identiteit van het ‘meisje tussen de wagondeuren’, het Roma-meisje Settela Steinbach, vastgesteld.
In 2017 werd dit filmmateriaal opgenomen in het Unesco Memory of the World Register als documentair erfgoed. In opdracht van Beeld en Geluid is dit beeldmateriaal gerestaureerd. De films en de vele kopieën waren ernstig beschadigd. Deze gerestaureerde filmbeelden zijn opnieuw door Broersma en Rossing onderzocht.
De recente ontdekkingen over de kampfilm worden in het boek ‘Kamp Westerbork gefilmd’ beschreven. Marcus Degen moest dinsdag in zijn eentje het boek aannemen. Zijn zus woont in New York en kon vanwege de coronamaatregelen de overtocht niet maken.
Op de foto: Marcus Degen tussen de twee auteurs in.
