Adoptie van kinderen uit het buitenland moet voorlopig worden stilgelegd. Die conclusie staat in het nog te verschijnen rapport van commissie-Joustra. Onder leiding van oud-topambtenaar Tjibbe Joustra adviseert deze commissie het kabinet over interlandelijke adopties en de rol van de Nederlands overheid binnen dit cultuur.
Het oordeel van het uitgelekt rapport voelt als een erkenning voor Patricia Steenstra uit Groningen. Zij werd als vijf maanden oude baby uit Indonesië geadopteerd. Ze zoekt naar haar biologische familie in haar geboorteland. Dit is niet gelukt, haar dossier blijkt te zijn vervalst. Zij is een van de duizenden kinderen die in de jaren 70, 80 en 90 vanuit landen zoals Sri Lanka, India, Indonesië en Colombia ter adoptie naar Nederland zijn gehaald en nu tijdens hun zoektocht erachter komen dat er is gesjoemeld met hun adoptiedossier.
Ernstig misstanden
Door de aanhoudende stroom over adoptiemisstanden kondigde Sander Dekker, minister voor rechtsbescherming, in 2018 aan onderzoek hiernaar te laten doen. Het rapport wordt komende maandag gepresenteerd. Bronnen rondom het kabinet lekten richting het Algemeen Dagblad over de inhoud. Volgens de krant blijkt dat uit dit onderzoek sprake is van ernstige misstanden bij adopties van kinderen uit Bangladesh, Brazilie, Colombia, Indonesie en Sri Lanka in de periode van 1967 en 1997. Dit probleem duurt tot op de dag van vandaag voort, oordeelt de commissie.
Geen commentaar
En dat moet voorlopig stoppen, is hun advies. In het rapport komt onder meer kinderdiefstal, kinderhandel, corruptie, vervalsing en diefstal van documenten en corruptie voor. Het ministerie van Justitie wil niet reageren op het uitlekken van het rapport en verwijzen naar de perspresentatie aanstaande maandag. De minister gaat volgende week in gesprek met belangenorganisaties. Deze groepen zijn opgezet door mensen die zelf een zoektocht naar hun biologische familie achter de rug hebben en anderen helpen in hun zoektocht. Stichting Ibu Indonesia waar Steenstra bij betrokken is, is een van deze organisaties.
Haags Adoptieverdrag
Zij hoopt dat het rapport ertoe bijdraagt dat de overheid de geadopteerden ook financieel gaat ondersteunen in hun zoektocht naar hun afkomst. Marcia Engel van stichting Plan Angel gelooft nog niet echt dat buitenlandse adoptie stil wordt gelegd. Zij werd als baby uit Colombia geadopteerd. “Er zijn te veel belangen, op financieel en ook op politiek niveau”. Zij vindt dat het Haags Adoptieverdrag op de schop moet. Dit verdrag ziet toe op de bescherming van kinderen en hun familie tijdens interlandelijke adoptie tegen alle vormen van illegaliteit. Volgens Engel is adoptie naar het buitenland niet in het belang van het kind en moet meer gekeken worden naar plaatsing binnen hun eigen familie.
Hamvraag
„Dat er sprake was van misstanden is al jaren bekend. Maar wordt nu onderstreept door dit rapport”, zegt Engel. De hamvraag is nu: ‘wat doet de overheid hiermee’. Voor Engel is het duidelijk: “Iedere zoektocht moet door de overheid financieel worden ondersteund”. Dit vindt ook Kana Verheul van stichting Shapla. Zij werd als baby geadopteerd uit Bangladesh. Na jarenlang lobbyen binnen de politiek is het rapport volgens haar een mooie uitkomst. “Een excuus van de overheid is essentieel. Niet alleen voor de vijf landen die in het rapport zijn genoemd, maar voor alle geadopteerden”, vindt Bina de Boer van DNA India Adoptees uit Leeuwarden. Zij werd veertig jaar geleden als anderhalf jarige gevonden in de Indiase miljoenenstad Mumbai.
Tweede Kamer
De Boer: “De impact van adoptie is enorm. Het niet weten wat jouw afkomst is, is van diepe invloed”. Zij hoopt op een goede nazorg vanuit de overheid. “We hopen dat het rapport een katalysator is om naar adoptie in het algemeen te kijken. Is adoptie in het belang van het kind?” Binnen de politiek is de laatste tijd veel te doen geweest over illegale adoptie. De Tweede Kamerleden stemden op 1 december voor de motie die de SP en SGP indienden om de verjaringstermijn bij illegale adoptie te verruimen. Op dit moment zijn de delicten bij adoptie na twintig jaar verjaard. Dat begint op het moment van de adoptie en is het kind maximaal zes jaar oud. Wanneer zij gaan zoeken zijn zij jongvolwassene en lopen zij tegen deze verjaring aan. De conclusie van dit rapport zou de uitvoering van de motie kunnen versnellen, zegt kamerlid Michiel van Nispen (SP).
Massaclaim
Van Nispen wil nog niet inhoudelijk op het rapport Joustra ingaan. “Ik heb dat nog niet ingezien, maar als het klopt is het buitengewoon heftig nieuws. Het raakt veel mensen. Geadopteerden, maar ook adoptieouders. Het maakt veel emoties los”. Hij vindt dat de overheid verplicht is om geadopteerden bij te staan in hun zoektocht. De uitkomsten van het rapport kan ook gevolgen hebben voor de massaclaim die wordt voorbereid door onder meer Dewi Deijle. Zij is juriste en in 1980 vanuit Indonesië geadopteerd. In haar rol van juridisch belangenbehartiger van stichting Mijn Roots stelde zij in 2017 de Nederlandse Staat al eens aansprakelijk voor hun rol in de illegale adoptie van kinderen uit Indonesië. Die claim werd afgewezen. “Wat commissie Joustra heeft onderzocht en geconcludeerd is een bevestiging van wat wij al wisten. We moeten blijven toezien dat er daadwerkelijk iets met dit rapport wordt gedaan”, zegt Deijle.
